Bespreking van het boek van Tom de Wal “God geneest altijd”.
Inleiding
Tom de Wal is bekend van zijn organisatie Frontrunners Ministries. Deze organisatie kan gerekend worden tot de Word-of-Faith-movement (Woord van Geloof-beweging), beter bekend als het welvaartsgeloof. Geloof in God betekent dat christenen kunnen rekenen op welvaart en een goede gezondheid. Als het daaraan ontbreekt, dan betekent dit dat men niet voldoende claimt bij God of dat men te weinig geloof heeft. De bediening van Tom de Wal kenmerkt zich door de nadruk op genezing, en de samenkomsten worden gekenmerkt door veronderstelde wonderlijke genezingen. Dit artikel bespreekt het boek “God geneest altijd” van Tom de Wal om meer zicht te krijgen op de theologische basis voor deze leer.
In dit artikel wil ik een aantal Bijbelse argumenten die in het boek genoemd wordt toetsen. Vanwege de lengte van dit artikel beperk ik mij daarbij tot de opvallendste punten.
De profetie van Jesaja
We lezen in Jesaja de volgende profetie:
Jes. 53:4-5 Maar hij was het die onze ziekten droeg, die ons lijden op zich nam. Wij echter zagen hem als een verstoteling, door God geslagen en vernederd. Om onze zonden werd hij doorboord, om onze wandaden gebroken. De straf die hij onderging bracht ons vrede, zijn striemen gaven ons genezing.
Het is duidelijk dat deze tekst een voorzegging is van de Messias. En dat deze tekst handelt zowel over vergeving van zonden als over genezing van ziekten. Dus – stelt Tom de Wal – we kunnen niet het ene wel aannemen en het andere niet.
Het is echter zeer de vraag of dat het hier gaat om genezing van lichamelijke ziekten, of dat het hier in overdrachtelijke zin gaat over genezing van zonden. Vanuit het Hebreeuws zijn beide vertalingen mogelijk. In bijvoorbeeld het begin van Jesaja (Jes. 1:5-6) wordt ziekte als beeldspraak gebruikt. Het feit dat gesproken wordt over het ‘dragen’ van ziekten wijst ook op een overdrachtelijke betekenis. Nergens wordt in het Hebreeuws gesproken over het dragen van lichamelijke ziekten, maar wel over het dragen van zonde of ongerechtigheid (Lev. 5:17; 24:15). Opvallend is dat de Griekse vertaling van het Oude Testament, de Septuaginta, hier het woord ‘ziekte’ vertaalt met ‘zonde’.
Tom de Wal weet dat het taaltechnisch mogelijk is dat in Jesaja het woord ziekte in overdrachtelijke zin wordt gebruikt, en hij weet ook dat in de Septuaginta het vertaald wordt met zonde. Daarom gebruikt hij nog een ander argument. In Mat. 8 lezen we nadat Jezus een aantal mensen genezen heeft:
Mat. 8:17 Zo moest in vervulling gaan wat gezegd is door de profeet Jesaja: ‘Hij was het die onze ziekten wegnam en onze kwalen op zich heeft genomen.’
En, zo is de redenering, hier is letterlijk sprake van een lichamelijke genezing, dus moet ook in Jesaja 53 – de tekst die hier geciteerd wordt – sprake zijn van een letterlijke genezing.
Waar Tom de Wal aan voorbijgaat is wat het Bijbelse begrip ‘vervullen’ betekent. Het gaat daarbij niet om een voorspelling die letterlijk in vervulling gaat, maar om een profetische tekst die tot een diepere betekenis is gekomen. Tom de Wal beroept zich erop theologie te hebben gestudeerd, en hij zou dit dus moeten weten. Let bijvoorbeeld eens op de vijf vervullingscitaten in de geboortegeschiedenis van Jezus zoals Matteüs die beschrijft (zie ook op deze website: Rachel weent). Kortom, uit het feit dat Jezus Jes. 53 citeert kan niet de conclusie getrokken worden dat de oorspronkelijke betekenis van Jesaja een lichamelijke ziekte betreft.
De tekst uit Jesaja wordt ook geciteerd in 1 Petrus 2:24. Hier wordt opnieuw duidelijk dat het in Jesaja gaat om zonde, en in dit geval het oude leven van de mensen die tot geloof gekomen zijn. Tom de Wal legt dit echter uit als een genezing van het fysiek en mentaal lijden vanwege de vervolging als christenen. Deze verklaring is dermate vergezocht en onwaarschijnlijk dat het moeilijk is deze serieus te nemen.
Het nieuwe verbond
Tom de Wal weidt een apart hoofdstuk aan het verbond. Jezus heeft door Zijn lijden en sterven niet alleen de zonden gedragen, maar ook de gevolgen van de zonde. En ziekte is een gevolg van de zonde. Daarmee heeft hij zeker een punt. Maar waar het mis gaat, is dat Tom de Wal geen onderscheid wil maken tussen datgene wat we reeds in dit leven mogen ervaren, zoals vergeving van zonde, en datgene wat bij de wederkomst pas definitief vervuld wordt. Dit onderscheid wordt terdege gemaakt in het Nieuwe Testament. Niet zonder reden wordt bij de beschrijving van het nieuwe Jeruzalem in de Openbaring aan Johannes beschreven:
Openb. 21:4 Hij zal alle tranen uit hun ogen wissen. Er zal geen dood meer zijn, geen rouw, geen jammerklacht, geen pijn, want wat er eerst was is voorbij.
Als Tom consequent in zijn redenering is, dan moet hij aangeven dat wij als christenen ook niet meer met pijn onze kinderen op de wereld brengen en we niet meer met moeite ons inkomen hoeven te verwerven. Dat was namelijk een direct gevolg van de zonde. Als nu reeds alle gevolgen van de zonde overwonnen zouden zijn, dan zouden we niet meer hoeven te strijden tegen onze oude mens, dan zouden we 100% zuiver leven, dan zou in ons leven de zonde volledig overwonnen zijn. Het lijkt mij duidelijk dat dit geen reëel beeld van de werkelijkheid is. En wat nog belangrijker is, dit is ook niet het beeld dat de Bijbel schetst.
In ditzelfde hoofdstuk verwijst de schrijver naar een aantal oudtestamentische teksten die naar zijn inzicht een voorafschaduwing van de Messias zijn. Het voert nu veel te ver om hier uitgebreid op in te gaan, maar Tom de Wal gaat zeer slordig om met de Bijbelteksten. De kerkgeschiedenis heeft laten zien dat ‘elke ketter zijn allegorische letter’ heeft. Met andere woorden, door naar eigen inzicht teksten uit het Oude Testament te laten verwijzen naar het Nieuwe Testament kun je voor elke dwaalleer wel een Bijbelse onderbouwing vinden. Een voorbeeld. Tom de Wal gebruikt de geschiedenis van de slang op een stok in de woestijn, een geschiedenis die Jezus gebruikt om naar Hemzelf te verwijzen. Het punt van vergelijk is dat de Israëlieten door het omhoog kijken naar de slang gedwongen werden om naar de hemel, naar God, te kijken. En zich te realiseren dat God al die jaren de slangen tegengehouden had. God had al die jaren ervoor gezorgd dat die slangen geen overlast veroorzaakten, en het volk was ondankbaar. En daarom stopt God nu met het tegenhouden (zoals de Hebreeuwse tekst volgens de Rabbijnen letterlijk zegt). Zo geeft Jezus aan dat door omhoog te kijken naar het kruis we ons moeten realiseren dat het God is die Zijn Zoon gezonden heeft voor onze redding. De context van Johannes 3 gaat over behouden worden en eeuwig leven. Door deze tekst te betrekken op genezing wordt aan deze tekst een betekenis gegeven die niet in de tekst zelf ligt.
God wil iedereen genezen
We lezen regelmatig dat Jezus alle zieken die tot Hem kwamen genezen heeft, en ook de discipelen worden opgedragen mensen te genezen. Dus, stelt Tom de Wal, is het Gods bedoeling dat iedereen geneest. Letterlijk schrijft hij dat God wil dat iedereen genezing, gezondheid en een lang leven heeft. Verderop wordt hierop nader door mij ingegaan.
Tom de Wal wijst ook op historische voorbeelden van massale genezingen. Het is wel duidelijk dat hij zijn inspiratie haalt bij genezingspredikers. Hij noemt er een viertal bij naam. Ik geef er gelijk wat achtergrondinformatie bij.
A.A. Allen zou talloze wonderlijke genezingen hebben verricht. Echter, er zijn maar weinig van deze veronderstelde wonderen door artsen onderzocht. Don Stewart, de assistent van Allen, schrijft dat mensen met rugproblemen een rolstoel kregen aangeboden zodat ze niet uren in de rij hoeven te staan met hun pijnlijke rug. Zodra de gebedsgenezer dan voor ze ging bidden stonden ze miraculeus op uit de rolstoel en werden ‘genezen’ verklaard (Stewart, Don ; 1999; Only believe: an eyewitness account of the great healing revivals of the 20th century. Shippensburg, PA: Revival Press. p. 115). Een arts, Dr. Kenneth A. Dregseth, vertelde een interviewer: “Ik heb geen wonderen gezien. Ik heb zelfs diabetici naar het ziekenhuis moeten brengen toen ze stopten met het gebruiken van hun insuline, in de veronderstelling dat ze waren genezen”. De publicaties bevatte altijd in kleine letters de disclaimer dat niet ingestaan kon worden voor de juistheid van de berichten. Allen stierf op 59-jarige leeftijd in coma aan alcoholisme en leverfalen. De problemen met alcohol volgde op zijn problemen met depressie. Die werd veroorzaakt door extreme pijn vanwege artrose. Hij wilde geen medische hulp inroepen vanwege zijn geloof in goddelijke genezing en zijn prediking dat vertrouwen op doctoren een falen was om op God te vertrouwen.
John G. Lake is bekend om zijn dwaalleer dat wij net als Jezus kunnen zijn, en wonderen kunnen doen zoals Hij. De komst van Jezus op aarde was volgens hem dan ook niet om mensen te verzoenen met de Vader, maar hen te laten zien hoe ze zelf God konden worden. (We zien deze leer terug in de Bethel Church, zie op deze website: Stop de sponsoring van New Age!).
John Alexander Dowie is eveneens bekend vanwege de ‘healings’, de genezingsbijeenkomsten. Tijdens zijn leven beweerde Dowie tientallen ernstige aandoeningen te hebben genezen, waaronder pokken, kanker, gebroken ledematen en blindheid, evenals mindere aandoeningen zoals astma en artritis. Artsen en vooraanstaande protestantse predikanten verwierpen Dowie echter als charlatan en merkten op dat veel van de ziekten die hij beweerde te genezen psychosomatisch waren, terwijl de meest dramatische genezingen duidelijk in scène waren gezet (R. Harlan, John Alexander Dowie and the Christian Catholic Apostolic Church in Zion, (PhD Dissertation, University of Chicago, 1906), p. 117; J. Swain, "John Alexander Dowie: the Prophet and his Profits", The Century 64 (1902): 941). Hij zag zichzelf als Elia, en kleedde zich ook zo. Hij leefde in een exorbitante weelde en stichtte de stad Zion in Illinois. Het geld verwierf hij door tienden te innen en aandelen van failliete bedrijven te verkopen aan leden. Een tweetal rechtszaken tegen hem werden gewonnen door de eisers. Hij werd vanwege grootschalige fraude met effecten op een gegeven moment door zijn naaste medewerker aan de kant geschoven.
T.B. Joshua noemde zichzelf een profeet. Hij is erg bekend geworden omdat een dochter en schoonzoon van Willen Ouweneel, Josien en Hans Baksteen, reizen organiseerden naar Lagos. Hij is de enige uit dit rijtje waarvan onafhankelijke artsen beweren dat er zichtbare genezingen plaatsvonden die medisch niet te verklaren zijn. Dat neemt niet weg dat hij tot de dag van vandaag omstreden is. Bijna alle 2000 kerken in Lagos hadden moeite met deze bediening. Sommige mensen noemen hem occult, anderen zien Gods Geest aan het werk. Het zegenen van water, een praktijk van Joshua, is omstreden. Duidelijk is wel dat tal van geclaimde genezingen niet bewezen zijn, en dat lang niet iedereen werd genezen. Hiervan ken ik een voorbeeld uit mijn directe omgeving. Jan Westerhof ging in 2002 naar Lagos en werd genezen van MS. Dit heeft destijds veel aandacht gekregen in de Nederlandse media. Wat veel minder mensen weten is dat na een paar jaar de MS weer terugkeerde. Dit keer onherroepelijk. Dit roept uiteraard veel vragen op.
Op 8 januari 2024 kwamen de resultaten van een 2-jarig onderzoek van de BBC naar buiten. De beelden van de 3-delige documantaire op BBC Africa zijn ronduit schokkend. Uit dit onderzoek blijkt dat gedurende twintig jaar leden van de kerk seksueel zijn mishandeld en misbruikt. Het gaat om minimaal honderden vrouwen, maar vermoedelijk duizenden. Naaste medewerkers spreken over minstens 4 per week. Zijn verblijf had meerdere trappenhuizen, zodat de vrouwen ongezien zijn verblijf konden bereiken. Hij had een voorkeur voor maagden, die hij dan met geweld verkrachtte. Na afloop bewaarde hij het beddegoed op een speciale plaats. De kerk had een eigen abortuskliniek in de kelder, waar vrouwen gedwongen naartoe werden gebracht als bleek dat ze zwanger waren. Meerdere mensen die hun verhaal hebben gedaan beschrijven de kerk als een sekte. Door structureel slaapgebrek, complete indoctrinatie, afgesloten verblijf (letterlijk), en een angstcultuur werden medewerkers ertoe gebracht dingen te doen die ze gewoonlijk niet zouden doen. Een vriendelijk voorkomen naar buiten, maar een ongevoeiige tiran voor degenen die in zijn omgeving zich bevonden. En ronduit barbaars tegenover zijn buitenechterlijke dochter Ajoke, die hij maandenlang vasthield in eenzame opsluiting, en uiteindelijk zonder hulp buiten de poort zette in Lagos. Ik ben benieuwd of Tom de Wal op basis van deze onthullingen voldoende reden ziet om zich hiervan te distantiëren. Wat we van deze geschiedenis in elk geval kunnen leren is dat zelfs al zouden er medische wonderen gebeuren, dit niet een bewijs hoeft te zijn voor het feit dat God aan het werk is.
Tegenwerpingen
In een apart hoofdstuk gaat Tom de Wal in op allerlei tegenwerpingen die hij heeft gekregen. In totaal bespreekt hij 35 punten. Een paar opmerkelijke punten wil ik bespreken. De rest laat ik liggen. Overigens staan in dit hoofdstuk ook veel opmerkingen die gewoon correct zijn. Maar niet alles klopt.
In een paragraaf 10 gaat Tom de Wal uitgebreid in op wat hij de ‘tussentijdtheologie’ noemt. Hierin maakt hij eerst een karikatuur van deze theologie, om die vervolgens te bestrijden. Maar dat laat ik nu even liggen. Waar het mij om gaat is zijn citaat uit Johannes die hij gebruikt om aan te tonen dat wij in onze tijd net als Jezus alle zieken kunnen genezen. Het gaat om de volgende tekst:
Joh. 14:12 Werkelijk, Ik verzeker jullie, wie op Mij vertrouwt zal hetzelfde doen als Ik, en zelfs meer dan dat, Ik ga immers naar de Vader.
Tom de Wal betrekt dit op het doen van genezingen. Dat blijkt echter op geen elke manier uit het verband. Sterker nog, we komen een soortgelijke uitdrukking tweemaal eerder tegen in Johannes:
Joh. 1:50 Jezus vroeg: ‘Geloof je omdat Ik tegen je zei dat Ik je onder de vijgenboom zag zitten? Je zult nog grotere dingen zien.’
Joh. 5:20-22 De Vader heeft de Zoon immers lief en laat Hem alles zien wat Hij doet. Hij zal Hem nog grotere dingen laten zien, u zult verbaasd staan! Want zoals de Vader doden opwekt en levend maakt, zo maakt ook de Zoon levend wie Hij wil. De Vader zelf velt over niemand een oordeel, maar Hij heeft het oordeel geheel aan de Zoon toevertrouwd.
Het eerste citaat betreft de roeping van Natanaël. Hier gaat het zeker niet over genezingen. In het tweede citaat gaat het over het opwekken van de doden. Kortom, het gebruiken van de tekst uit Johannes om aan te geven dat wij iedereen kunnen genezen is op zijn zachtst gezegd een wel heel selectief gebruik.
In paragraaf 16 gebruikt Tom de Wal het advies van Paulus aan Timotheüs om wat wijn te drinken (1 Tim. 5:23) om aan te geven dat als de klachten ontstaan door ongezond leven, we niet steeds naar genezing moeten streven. Als Timotheüs door water zonder wijn te drinken steeds ziek wordt, dan moet hij wijn drinken en niet steeds op genezing rekenen. Een merkwaardige redenering. Alsof God er niet voor zou kunnen zorgen dat Timotheüs volledig genezen wordt en zonder problemen puur water zou kunnen drinken.
Een ander opvallende redenering komen we tegen in paragraaf 19. Waarom genas Jezus soms maar één persoon? Volgens Tom de Wal gaat het om zes voorbeelden, en gaat het in alle gevallen om een genezing op de sabbat. Jezus wilde wel meer mensen genezen, maar de religieuze leiders stonden dat niet toe en probeerden Hem te doden. Er is echter een zeer lange lijst van genezingen van één persoon die niet op sabbat hebben plaatsgevonden (o.a. Mat. 9:27-30; 15:22-28; Marc. 7:32-35; Luk. 5:12-13; 5:17-25; 7:2-10; 8:43-48; 18:35-43; 22:49-51; Joh. 4:46-53). Kortom, dit argument snijdt geen hout.
In paragraaf 28 wordt de vraag behandeld waarom sommige genezingen slechts tijdelijk zijn. Hij wijst dan op Petrus die door twijfel slechts tijdelijk op water kon lopen. Het was een wonder dat Petrus op water kon open, en dat wonder raakte hij ook weer kwijt. Een onzinnige redenering. Het gaat hier helemaal niet over genezing. En helemaal nergens in de Bijbel is er ook maar één voorbeeld te vinden van een genezing die door gebrek aan geloof geen stand houdt. Als Jezus geneest, geneest Hij volledig en onomkeerbaar. Tom de Wal wijst in dit verband ook naar de geschiedenis van de genezing van de verlamde man. Jezus zegt tegen deze man:
Joh. 5:14 Later kwam Jezus hem tegen in de tempel en toen zei Hij tegen hem: ‘U bent nu gezond; zondig daarom niet meer, anders zal u iets ergers overkomen.’
Bij dat ergere dat deze man kan overkomen zullen we waarschijnlijk moeten denken aan Gods oordeel. In elk geval wordt hier zeker niet een terugkeer van dezelfde ziekte bedoeld. Dus ook deze tekst wordt ten onrechte aangehaald.
Deze laatste tekst laat nog iets anders zien. Er blijkt soms een relatie te zijn tussen zonde en ziekte. Dit komen we ook tegen als Paulus handelt over misbruik bij het vieren van het Avondmaal in Korinthe:
1 Kor. 11:30 Daarom zijn er onder u veel zwakke en zieke mensen en zijn er al velen onder u gestorven.
Tom de Wal noemt dit een zeer moeilijke tekst (paragraaf 22). Hij besteed heel veel tekst in zijn boek hieraan om te laten zien dat hij zich geen raad weet met deze tekst uit de Bijbel. Want wat hier staat past niet in zijn theologie. Terwijl het toch volslagen duidelijk is wat hier staat.
Tot slot de vraag (paragraaf 31): waarom wordt tegenwoordig niet iedereen onmiddellijk genezen? Het antwoord van Tom de Wal is dat hij nog aan het leren is, en dat daarom niet iedereen genezen wordt door hem. Dit antwoord is bijna komisch te noemen. Alsof de genezing afhankelijk zou zijn van de training van degene die geneest. Dat staat haaks op datgene wat Tom de Wal in zijn boek beweert, namelijk dat genezing alleen afhankelijk is van geloof. Niets meer en niets minder.
En als er geen genezing plaatsvindt?
Het laatste hoofdstuk behandelt het antwoord op de vraag wat iemand moet doen als er geen genezing plaatsvindt. Met veel woorden probeert Tom de Wal duidelijk te maken dat dit uiteindelijk een gevolg is van gebrek aan geloof. Om dit artikel niet te lang te maken ga ik niet uitgebreid op de argumentatie in. Er worden veel Bijbelteksten gebruikt in zijn betoog, maar als je die Bijbelteksten één-voor-één in hun verband leest dan valt op hoe willekeurig ze worden gebruikt ten behoeve van een redenering die in het verlengde ligt van de eerste twee hoofdstukken. Hij betoogt opnieuw dat we als christenen kunnen vertrouwen op vergeving van de zonde én op genezing. Altijd en overal. En als we niet genezen worden moeten we te rade gaan bij ons eigen geloof.
Geneest God altijd?
Er zijn een paar punten die – het gehele boek gelezen hebbend – nadere besproken moeten worden.
Tom de Wal geeft aan dat vergeving van zonden en genezing van ziekten onverbrekelijk met elkaar verbonden zijn. Hij baseert dat op een bepaalde uitleg van Jes. 53. En hij wijst erop dat Jezus zeer veel mensen genezen heeft en ook de discipelen opdraagt om te genezen. En – ten derde – geeft hij aan dat Jezus alle gevolgen van de zonde teniet gedaan heeft, dus kunnen we er ons op beroepen dat God ziekte wil genezen.
Het klopt dat Jezus de discipelen opdraagt te genezen, maar dit betekent niet noodzakelijkerwijs dat de geschiedenis door wij als christenen altijd iedereen die gelooft moeten genezen. We zien inderdaad dat tijdens de bediening van Jezus veel zieken genezen zijn, en we lezen in Handelingen ook over genezingen door de apostelen. Er is echter geen enkele aanwijzing dat Paulus altijd iedereen genas, of dat er in de eerste christelijke gemeenten geen ziekten voorkwamen. Het is bekend dat in de tweede eeuw wonderlijke genezingen naar de achtergrond zijn gedrongen. Sterker nog, we weten dat bijvoorbeeld tijdens de epidemie rond 165 n.Chr. christenen zich onderscheidden van de heidenen door hun zorg voor de zieken in hun gemeenschap, ondanks het risico op besmetting. Ook valt op dat Paulus weliswaar spreekt over de gave van genezing als een gave van God, maar dat nergens in zijn brieven wordt gezinspeeld op grootschalige genezingen. In de passages waarin Paulus en de schrijver van Hebreeën wijzen op het verzoenend werk van Jezus, wordt er geen verbinding gemaakt met genezing van ziekten.
Er is nog een ander punt dat opvalt. Wat betreft de tekenen en wonderen die Jezus deed valt met name het genezen van de zieken op. Maar dat is zeker niet alles. Immers Jezus dreef ook demonen uit, hij wekte Lazarus op uit de dood, en tot twee maal toe gaf Hij op wonderbaarlijke manier een grote menigte mensen eten. Ook als we kijken naar het zendingsbevel dan zien we dat de aandacht veel breder is dan alleen maar het genezen van zieken:
Mark. 16:17-18 Het geloof zal gepaard gaan met de volgende tekenen: zij die geloven zullen in mijn naam demonen uitdrijven, ze zullen spreken in onbekende talen, met hun handen zullen ze slangen oppakken en als ze een dodelijk gif drinken zal dat hen niet deren, en ze zullen zieken weer gezond maken door hun de handen op te leggen.
En als we Handelingen of de brieven van Paulus lezen dan zien we een vergelijkbaar beeld. De verspreiding van het Evangelie gaat gepaard met tekenen en wonderen, en niet alleen het genezen van zieken (Hand. 2:43; 4:30; 14:3; 15:12; Rom. 15:19; Hebr. 2:4). Zo hebben bijvoorbeeld Petrus en Paulus allebei iemand uit de dood opgewekt, namelijk Dorkas (Hand. 9:36-42) en Eutychus (Hand. 20:7). De zeer eenzijdige nadruk op genezing van zieken doet de Bijbelse boodschap zwaar tekort.
Wat nog meer wringt is dat Tom de Wal leert dat door de verzoening van Jezus alle gevolgen van de zonde weggenomen worden voor wie gelooft. Eerder heb ik er al gewezen dat ook christelijke vrouwen nog steeds met pijn en moeite hun kinderen ter wereld brengen. En hoewel de macht van de zonde gebroken is, hebben we nog steeds te strijden tegen onze neiging om het verkeerde te doen (Rom. 7:19). Ook worden christenen getroffen door gebroken relaties, lijden, en ander verdriet. En hoewel Jezus de strijd tegen de satan gewonnen heeft, zal Hij de overwinning pas bij de wederkomst definitief in ontvangst nemen. Kortom, om het met klassieke termen te zeggen, er is een verschil tussen het ‘reeds’ en het ‘nog niet’. Dit wordt door Tom de Wal genegeerd, terwijl de Bijbel daar toch duidelijk over is (zie bijv. Luk. 13:35; 1 Kor. 13:12-13; Openb. 21:4).
De andere kant
Door het boek heen staan kaders met voorbeelden van genezingen door Tom de Wal. Bewijzen die niet dat hij gelijk heeft en dat God daadwerkelijk iedereen die gelooft geneest? Nee, integendeel. Net als in de video’s op sociale media valt op dat de meeste genezingen die gemeld worden bekend staan om hun psychosomatische oorsprong. Opvallend is hoeveel pijnklachten er verdwijnen. Daarnaast zien we armen die verlengd worden. Meerdere mensen hebben er al op gewezen dat dit een optische illusie is. Opmerkelijk is dat Tom ook melding maakt van platen en pinnen die ‘wegsmelten’. Alsof iemand dat zomaar op het podium kan zien. Maar sterker nog, deze genezingen worden ook in het boek vermeld, zonder dat er enig bewijs is. Een simpele Röntgenfoto zou eenvoudig kunnen aantonen dat hier inderdaad sprake is van een niet te verklaren genezing. Tijdens een dienst in het MECC (Maastricht, mei 2024) beweerde Tom de Wal dat er Rontgenfoto's zijn die bewijzen dat platen en pinnen daadwerkelijk zijn verdwenen, maar dat de artsen die foto's niet wilden vrijgeven omdat de waarneming tegen de wetenschap in gaat. Een uiterst ongeloofwaardige bewering in het kader van de Nederlandse wetgeving. Het gebrek aan bewijs geldt ook van alle andere genezingen. Nergens, helemaal nergens, heb ik enige aanwijzing kunnen vinden dat een genezing onafhankelijk door een medicus is bevestigd. En dat is uiterst opmerkelijk. Ik ben van mening dat wat gebeurt in de samenkomsten van Tom de Wal gebaseerd is op het placebo-effect. In een ander artikel ben ik hier al nader op ingegaan (zie: Wonderlijke genezingen: placebo of Heilige Geest?). Opvallend is ook dat De Wal aangeeft in ziekenhuizen met patiënten te bidden, maar dat dit ogenschijnlijk nog niet tot een wonderbaarlijke genezing geleid heeft.
In september 2023 zou in Goes een vrouw genezen zijn van ALS. Een filmpje daarvan is door Frontrunners verspreid in social media. Toen een blogschrijfster de organisatie benaderde met het verzoek om de contactgegevens voor een interview, werd het filmpje de dag erna verwijderd. Ze heeft nooit een reactie gehad en de vrouw is ontraceerbaar.
In december 2023 verscheen er op de website van Omroep Brabant een relaas van een man die zijn vrouw verloren had aan uitgezaaide borstkanker. Een tijd lang was ze onder invloed van Tom de Wal gestopt met het slikken van medicijnen, omdat medicijngebruik een gebrek aan vertrouwen zou betekenen. De vrouw leed ondragelijke pijn en werd steeds zieker, totdat men haar ervan wist te overtuigen weer medicijnen te gaan gebruiken.
In april 2024 werd bekend dat jonge tieners met autisme en/of ADHD die verbleven op zorgboerderij United Souls in Wekerom door de eigenaresse vanaf 2020 werden meegenomen naar bevrijdingsdiensten van Tom de Wal om genezen te worden van demonen. Hun werd verteld dat als ze zich zouden dopen, ze zouden genezen van autisme. Ook mochten ze hun ouders niets vertellen, waardoor dit vier jaar lang geheim gebleven was. Inmiddels zijn alle kinderen van de zorgboerderij weggehaald. Deze kinderen hebben nu nog grotere psychische problemen dan een aantal jaren geleden vanwege hun heftige ervaringen. In plaats van hun autisme te accepteren zijn ze nu opgezadeld met het gevoeld verdoemd te zijn omdat genezing is uitgebleven. In een reactie laat Tom de Wal weten dat hij deze vrouw niet kent en dat zijn diensten niet geschikt zijn voor kinderen. Een merkwaardige reactie, wetend dat hij zelf deze kinderen gedoopt heeft. Daarnaast heeft deze vrouw, Monique Simonsz-Vermeer, een opleiding gehad bij de Kingdom Business School, waar Tom de Wal les geeft. Hij moet haar dus kennen.
In oktober 2024 vond er een bewonersbijeenkomst in Dussen plaats, naar aanleiding van een plan van Tom de Wal om een groot gebouw in Dussen neer te zetten. Tijdens deze bijeenkomst verklaarde een huisarts in zijn praktijk mensen te krijgen met mentale problemen omdat ze niet genezen waren tijdens diensten van Tom de Wal.
De bediening van Tom de Wal
Naar mijn overtuiging is een ernstige waarschuwing tegen de dwaalleer van Tom de Wal op zijn plaats. Hij brengt tal van mensen die niet genezen worden ernstig in pastorale problemen. Want dat ligt dan aan hun ongeloof. En als mensen die denken genezen te zijn toch weer hun klachten terugkrijgen, dan is dat een gevolg van geloofstwijfel. Met instemming citeer ik Miranda Klaver (VU, Amsterdam): "Wat hij leert, vind ik onbarmhartig. Genadeloos. God wil alles geven, maar het hangt van jou af", legt ze uit. "Dus als het tegenzit in het leven, is het altijd aan jezelf te wijten. Dit is een vorm van religieuze macht uitoefenen waar mensen beschadigd door kunnen raken."
Ook leidt de enorme nadruk op genezing af van het echte wonder van het geloof. Het echte wonder is dat mensen Jezus leren kennen en een nieuw leven krijgen waarin ze geleid worden door de Heilige Geest. Waarin ze mogen groeien in hun relatie met Jezus, met vallen en opstaan, ondanks de omstandigheden in hun leven.
Zowel de boeken als de spreekbeurten van Tom de Wal kenmerken zich door het veelvuldig aanhalen van Bijbelteksten. Daarnaast laat hij het niet na om aan te geven dat hij theologie heeft gestudeerd (of dat klopt weet ik niet), gooit hij er af en toe een woordje Hebreeuws of Grieks tussendoor, en laat hij zich ook regelmatig ontvallen dat hij ingevingen heeft gekregen van de Heilige Geest voor bepaalde tekstuitleggingen. Dat maakt het ogenschijnlijk geloofwaardig. Maar niets is minder waar. Het vraagt echter een behoorlijke Bijbelkennis om zijn betoog te doorgronden en de teksten die hij citeert in hun oorspronkelijke context te kunnen plaatsen. Daarnaast is zijn betoog minder gestructureerd opgebouwd en kost het regelmatig moeite om de lijn van zijn betoog te volgen.
Ook als we kijken naar de vruchten van zijn bediening dan is een waarschuwing op zijn plaats. Ik verwijs hiervoor nogmaals naar een ander artikel op deze website (Wonderlijke genezingen: placebo of Heilige Geest). Zijn samenkomsten vertonen alle kenmerken van een geregisseerde massahypnose. Daarom wordt lang niet iedereen genezen. Daarom valt het op dat er zoveel psychosomatische klachten verdwijnen, die dan vervolgens na enige tijd weer terugkeren. En daarom is er geen medisch bewijs dat er genezing plaatsvindt van ziekten als suikerziekte.
Ik wil Tom de Wal van harte uitnodigen om de volgende drie dingen te doen als bewijs dat hij echt kan genezen:
- Laat een geval waarin chirurgisch aangebrachte pinnen en/of platen door gebedsgenezing ‘weggesmolten’ zijn bevestigen door een onafhankelijke medische specialist met behulp van Röntgenfoto’s
- Geef een voorbeeld waarin iemand genezen is van suikerziekte en dit door een onafhankelijke medicus is bevestigd.
- Geef een voorbeeld van iemand die ontslagen is uit een ziekenhuis door een wonderlijke genezing die door onafhankelijke medici bevestigt is.
Wat we zien gebeuren in de bediening van Tom de Wal is niet nieuw. Er zijn meer voorbeelden, en zoals in dit artikel aangegeven beschouwt hij diverse genezingspredikers als zijn voorbeeld. Ook kunnen we denken aan de Bethelchurch (zie mijn artikel: Stop de sponsoring van New Age!). Als we echter ons meer verdiepen in deze voorbeelden dan onderstreept dit alleen maar mijn zorgen. Die zorg wordt versterkt door het besef dat de Bijbelse basis in christelijk Nederland in rap tempo aan het wegglijden is, en ik denk dat de weerstand tegen dwaalleraars daardoor vaak onvoldoende is (en daarmee kom ik op een laatste verwijzing naar een ander artikel op de website: Curling-theologie en glamour-evangelie).
Bas Krins – mei 2023 (aangevuld december 2023, januari 2024, april 2024, mei 2024, oktober 2024)