Curlingouders. Een term die in 2018 is verzonnen en via een televisieprogramma bekend geraakt is. Ouders die alle mogelijke problemen voor hun kinderen bij voorbaat willen wegnemen. Het past in een trend in de maatschappij. We willen ook voor ons zelf alles bereiken met zo min mogelijk inspanning. Toen ik begon met kamperen met een caravan keek ik mijn ogen uit naar mensen die een mover gebruikten om hun caravan te verplaatsen. Inmiddels ben je een uitzondering als je nog gewoon zelf tegen zo’n gevaarte staat te duwen. En de pootjes uitdraaien met een zwengel – op zich een minimale inspanning – is massaal vervangen door een accuboormachine. En er zijn tal van andere voorbeelden. De elektrische fiets was in eerste instantie een goede oplossing om ouderen in beweging te houden, die niet meer de energie hebben om langere afstanden af te leggen. Inmiddels wordt ik op weg naar mijn werk massaal ingehaald door jongeren op elektrische fietsen, en is het overbruggen van een paar kilometer naar school zonder trapondersteuning toch echt te veel gevraagd.
Ik meen een vergelijkbare tendens te zien in de theologie. Er is een evangelische stroming waarin de theologie wordt beheerst door een allegorische uitleg van de geschiedenissen en de boodschap wordt versmald tot de constatering dat God in alle omstandigheden van ons leven ons nabij is. De strijd tegen de zonde blijft onvermeld, de oproep om de wereld de rug toe te keren blijft achterwege en de kern van de boodschap wordt samengevat met de stelling dat God iedereen accepteert zoals hij of zij is. Kortom, een boodschap die op zijn best een versimpeling is van de boodschap van de Bijbel. Voorgangers blijken verontrustend vaak een achtergrond te hebben in de verkoop, media of de muziek. De theologische achtergrond is beperkt of zelfs geheel afwezig. De consequentie van deze trend is dat gemeenteleden steeds slechter de Bijbel kennen. Men is niet meer in staat om te beoordelen of een preek daadwerkelijk wel Bijbels onderbouwd is, en de voorganger wordt vrijwel uitsluitend beoordeeld op zijn performance. Kortom, een theologie van de minste weerstand. De boodschap moet ons een duwtje in de rug geven, en geen stof tot nadenken.
Deze ontwikkeling lijkt erg op dat wat eerder al in de Verenigde Staten gebeurd is. Het leidde tot de groei van de megakerken. Onderzoek heeft aangetoond dat dit niet bijgedragen heeft aan de geestelijke groei van de samenleving. In tegendeel. Kleinere gemeenten raakte ontvolkt, mensen werden steeds minder actief in de kerk, kwamen onregelmatig en vervingen regelmatig het bijwonen van de kerkdienst door online bijeenkomsten. En thuis ging de Bijbel niet meer open. Uit recent onderzoek is gebleken dat van alle christenen in de Verenigde Staten slechts 5% ooit de Bijbel in zijn geheel gelezen heeft. Deze gegevens zijn nog van voor het corona-tijdperk. De indruk is dat het sindsdien niet beter geworden is.
Het gevolg is dat de deur wagenwijd is opengezet voor dwaalleer. In toenemende mate zien we dat christenen beïnvloed raken door het welvaartsevangelie, en de forse aanhang van de Bethel Church (Reading) is alleen verklaarbaar vanuit het feit dat veel christenen de Bijbel niet meer kennen. De leer van deze beweging wijkt zo sterk af van de gezonde Bijbelse boodschap, dat het verbazing oproept dat zoveel mensen deze gemeente volgen.
We zien nu dat in Nederland een deel van de evangelische christenen dezelfde kant opgaat. Weliswaar hebben we geen megakerken zoals in de Verenigde Staten, we zien wel een toename van grote gemeenten met een gepopulariseerde boodschap. En onvermijdelijk zien we vervolgens dat ook in Nederland de dwaalleer zijn intrede doet. Wat dat betreft hoeft de opkomst van een beweging als Frontrunners Ministries ons niet te verbazen. Maar verontrustend blijft het – een beweging die zo duidelijk de Bijbelse boodschap verminkt en verdraaid, en die zoveel aanhang heeft. Kennelijk zijn er ook in Nederland tal van christenen die de Bijbel niet meer kennen, en die shows gebaseerd op een placebo-effect en een beroep op goddelijke visioenen verwarren met de gezonde leer.
Als we werkelijk verlangen naar een opwekking dan zullen we niet nog meer moeten investeren in muziek en media en andere vormen van uiterlijke schijn, maar zullen we weer terug moeten gaan naar de Bijbelse boodschap. En zullen we moeten investeren in Bijbelstudie en voorgangers die een degelijke theologische achtergrond hebben. Dan zullen we sprekers niet moeten selecteren op hun mediale begaafdheid, maar op hun vermogen om het Woord van God uit te leggen en toe te passen. Zoals het er nu naar uitziet krijgt de bekende voorganger Charles Spurgeon (1834 - 1892) groot gelijk met zijn uitspraak: "A time will come when instead of shepherds feeding the sheep, the church will have clowns entertaining the goats" (De tijd zal komen dat in de kerk in plaats van herders die de schapen voeden we clowns zullen hebben die de geiten vermaken).
Bas Krins – april 2023